امامـ صـادق علیه السلامـ ثلاثةٌ یَشکُونَ إلى اللّهِ عزّوجلّ: مَسجِدٌ خَرابٌ لا یُصَلِّی فیه أهلُهُ، و عالِمٌ بینَ جُهّالٍ، و مُصحَفٌ مُعَلَّقٌ قد وَقَعَ علَیهِ غُبارٌ لا یُقرَأُ فِیهِ.
سه چیز نزد خداوند عزّوجلّ شکایت کنند: .
مسجد خرابى که اهالى (اطراف) آن در آن نماز نخوانند.
و دانشمندى که در میان عدّه‌اى نادان قرار گرفته باشد.
و قرآنى که در کنار طاقچه‌ها گذاشته شده و غبار رویش را گرفته باشد و کسى آن را نخواند.
الخصال، ص١۴٢
1. براى حفظ مال یا جلوگیرى از ضرر مالى یا بدنى مانعى ندارد. (1)
2. اگر حفظ جان انسان یا کسى که حفظ جان آن واجب است یا حفظ مالىکه نگهدارى آن واجب مىباشد، بدون شکستن نماز ممکن نباشد، باید نماز را بشکند. (2)
3. اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبکار طلب خود را از او مطالبه کند، چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد، باید در همان حال بپردازد و اگر بدون شکستن نماز، دادن طلب او ممکن نیست، باید نماز را بشکند و طلب او را بدهد، بعد نماز بخواند. (3)
4. اگر در بین نماز بفهمد که مسجد نجس است، چنانچه وقت تنگ باشد باید نماز را تمام کند و اگر وقت وسعت دارد و تطهیر مسجد نماز را به هم نمىزند، باید در بین نماز تطهیر کند بعد بقیه نماز را بخواند و اگر به هم مىزند باید نماز را بشکند و مسجد را تطهیر کند. (4)
5. اگر پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید که اذان و اقامه را فراموش کرده، چنانچه وقت نماز وسعت دارد مستحب است براى گفتن آنها نماز را بشکند. (5)
6. کسى که باید نماز را بشکند، اگر نماز را تمام کند، معصیت کرده ولى نماز او صحیح است. (6)
پی‌نوشت: 1. توضیح المسائل مراجع، م 1159. 2. همان، م 1160. 3. همان، م 1161 . 4. توضیح المسائل مراجع، م 1162. 5. همان، م 1164. 6. همان، م 1163 .
منظور از استطاعت در حج چیه؟
استطاعت در حج یعنی:
همه مراجع: توی چهار زمینه توانایی لازم فراهم باشه:
1- انسان توان مالی تأمین هزینه‌های سفر حج رو داشته باشه و بتونه تا زمانی که از حج برمی‌گرده، خرج و مخارج افراد واجب‌النفقه‌ش رو تأمین کنه، همچنین بعد حج بتونه زندگی‌ش رو اداره کنه.
2- شرایط رفتن به مکه براش فراهم باشه و خطر جانی، مالی یا آبرویی تهدیدش نکنه.
3- از سلامت بدنی برای سفر به مکه و به‌جاآوردن مناسک حج برخوردار باشه.
4- زمان کافی برای رفتن به مکه و انجام حج وجود داشته باشه.
توی جزئیات این شرایط یه تفاوت‌‌نظرهایی بین مراجع عزیز وجود داره که برای مطالعه اونها می‌تونین به رساله‌شون مراجعه کنین.
توضیح‌المسائل مراجع، م۲۰۳۶.
این روزها بازار انتخاب اصلح داغ شده، حال آنکه انتخاب اصلح از زبان امیرالمؤمنین علیه السلام بهترین گزینه است.
ایشان در نهج‌البلاغه در نامه ها به این نکات اشاره کرده اند که چگونه یک فردشایسته با چه ویژگی‌هایی را برای برسرکار آوردن انتخاب کنیم، که از میان خروارها چند مورد را نام می‌بریم؛
۱. ساده زیستی و عدم ثروت اندوزی (نامه ۴۵) « اَلا وَ اِنَّ اِمامَکمْ قَدِ اکتَفی مِنْ دُنیاهُ بِطِمْرَیهِ، وَ مِنْ طُعْمِهِ بِقُرْصَیهِ ؛ آگاه باش امام شما از تمام دنیایش به دو جامه کهنه، و از خوراکش به دو قرص نان قناعت نموده » نکته اول آنست که اهل دنیا نباشد و ساده زندگی کند نه تجملاتی.
۲. محکم برخورد کردن با نزدیکانی که دارای فساد اقتصادی هستند. (نامه ۴۱) « لَوْ اَنَّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَینَ فَعَلا مِثْلَ الَّذِی فَعَلْتَ، ما کانَتْ لَهُما عِنْدی هَوادَةٌ، وَ لا ظَفِرا مِنّی بِاِرادَة؛ اگر حسن و حسینم آنچه را تو انجام دادی انجام می دادند، از من نرمشی نمی دیدند، و به مرادی نمی‌رسیدند» نکته دوم، اگر برادر فساد کرد برادر نشناسد.
۳. عدم همراهی و به کار گیری دنیا طلبان(نامه ۳۹) « فَاِنَّک قَدْ جَعَلْتَ دینَک تَبَعاً لِدُنْیا امْرِیء ظاهِر غَیهُ؛ تو دینت را تابع دنیای کسی نمودی که گمراهیش معلوم است » نکته سوم، دور و ورش را از مفسدین دنیا طلب پرنکند، هر چند مطیع باشد، که آن هم از منفعت طلبی‌اش خواهد بود.
۴. عقب نشینی نکردن در برابر دشمن(نامه ۳۸) « لاینْکلُ عَنِ الاَْعْداءِ ساعاتِ الرَّوْعِ؛ ساعات هولناک از دشمنان نهراسد و عقب ننشیند » نکته چهارم، از دشمن نترسد حتی اگر بمب اتم داشته باشد. به آیه "کَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً کَثِیرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ " ایمان قلبی داشته باشد.
۵. به نظرات مردم اعتنا داشته باشد(نامه ۵۳) «وَ لَا تَقُولَنَّ إِنِّی مُؤَمَّرٌ آمُرُ فَأُطَاعُ؛ و مگوی که مرا بر شما امیر ساخته اند و باید فرمان من اطاعت شود» نکته پنجم، فروتن و خاشع بودن در برابر مردم است که اگر نظر حقی از جانبی شنید، بپذیرد.
۶. به اقشار ضعیف توجه داشته و در صدد کاهش گرفتاری های مردم باشد(نامه ۵۳) «ثُمَّ اللهَ اللهَ فِی الطَّبَقَةِ السُّفْلَی… خدا را خدا را (در نظر داشته باش) درباره طبقه پایین اجتماع» نکته ششم، منافع خود را بر مردم ترجیه ندهد. در تلاش در رفع نیازها و گرفتاری های قشر ضعیف جامعه باشد.
۷. کینه و دشمنی بین مردم راه نیاندازد(نامه ۵۳) «أَطْلِقْ عَنِ النَّاسِ عُقْدَةَ کُلِّ حِقْد؛ گره هر کینه ای را در مردم بگشای. نکته هفتم، باعث اختلاف و دوقطبی سازی نشود و در صدد حل اختلافات بین مردم باشد.
۸. تلاش برای از بین بردن فساد(نامه ۵۳) «فَاحْسِمْ مَادَّةَ أُولَئِکَ بِقَطْعِ أَسْبَابِ تِلْکَ الأحْوَالِ؛ ریشه ستمکاریشان را با بریدن اسباب آن بخشکان» نکته هشتم، وقتی فسادی در دستگاه دید، بی تفاوت از کنارش نگذرد.
۹. سوء ظن به دشمن حتی هنگام صلح(نامه ۵۳) «وَ اتَّهِمْ فِی ذلِکَ حُسْنَ الظَّنِّ؛ و به دشمن خوش بین مباش» نکته نهم، اگر چراغ سبزی از جانب دشمن دید فکر نکند اصلاح شده است. توبه گرگ مرگ است.
۱۰. نظارت بر زیر دستان و انتخاب فرد شایسته برای خدمت به مردم(نامه ۵۳) « ثُمَّ انْظُرْ فِی أُمُورِ عُمَّالِکَ فَاسْتَعْمِلْهُمُ اخْتِبَاراً؛ سپس در امور کارمندانت بیندیش، و پس از آزمایش به کارشان بگمار» و نکته آخر، در انتخاب زیر دستان، فامیل‌بازی نکند و از روی دوستی کسی را به کاری نگمارد جز اینکه به شایسته بودنش در آن امور یقین داشته باشد.
در قیامت بارها میان اهل بهشت و جهنم گفت و گو رخ می دهد ٬ که قرآن ترسیمی از آن گفت و گوها را بیان فرموده است. یکی از آن صحنه ها که در سوره مدثر آمده این است که: اهل بهشت از مجرمان می پرسند: چه عاملی شما را به دوزخ روانه کرد؟ آنها می گویند : ۴ عامل :
۱ - « لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلّینَ » پای بند به نماز نبودیم .
۲ - « لَمْ نَکُ نُطْعِمُ المِسْکینَ » به گرسنگان اعتنا نمی کردیم.
۳ - « کُنّا نَخوُضُ مَعَ الْخائِضینَ » ما در جامعه فاسد هضم شدیم .
۴ - « کُنّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدّین » قیامت را هم نمی پذیرفتیم.
قصص الصلاة - صفحه ۱۸۹
به روایتی روز شهادت امام رضا علیه السلام
روز بیست و سوم سال دویست و سه به قولى شهادت حضرت امام رضا علیه السلام واقع شده و زیارت آن حضرت از نزدیک و دور سنت است.
قال السید بن طاوس فی الإقبال و رأیت فی بعض تصانیف أصحابنا العجم رضوان الله علیهم أنه یستحب أن یزار مولانا الرضا علیه السلام یوم ثالث و عشرین من ذی القعده من قرب أو بعد ببعض زیاراته المعروفه أو بما یکون کالزیاره من الروایه بذلک
سیّد ابن طاووس در کتاب «اقبال» گفت که در بعضى از کتاب هاى علماى شیعه غیر عرب (رضوان اللّه علیهم) دیدم که مستحب است مولایمان حضرت رضا (درود خدا بر او) در روز بیست و سوم از ماه ذى القعده از نزدیک و دور زیارت شود،به بعضى از زیارت هاى معروف، یا به آنچه که همانند زیارت باشد از روایاتى که در این باب رسیده است.
منبع: مفاتیح الجنان، اعمال ماه ذی القعده
گاهی دیده می‌شود مردم در مسجد به استراحت می‌پردازند یا با صدای بلند یکدیگر را صدا می‌زنند یا به خرید و فروش یا صحبت از امور دنیایی مشغول هستند و...؛ درحالیکه نمی‌دانند کلیه این امور در مسجد، مکروه است.
این کارها درباره مسجد مکروه است:
خرید و فروش در مسجد
سخن گفتن از امور دنیا در مسجد
خوابیدن در مسجد مگر در حال ناچاری
فریادزدن در مسجد و صدا را بلند کردن، مگر برای اذان
عبور از مسجد، به عنوان محل عبور، بدون آنکه در آنجا نماز بخواند
انداختن آب دهان و بینی در مسجد ( اگر بی احترامی به مسجد باشد حرام است )
رفتن به مسجد برای کسی که سیر یا پیاز خورده و بوی دهانش مردم را آزار می‌دهد.
منبع : احکام مسجد، ص۵٧
یکی از صدقات واجب که‌بر عهده برخی از افراد واجب می شود رد مظالم است به همین مناسبت چند نکته کوتاه در این زمینه اشاره می شود:
1- رد مظالم در جایی واجب می شود که انسان به کسی بدهی مالی داشته باشد و طلبکارش را نمی شناسدیا اگر می شناسد دسترسی به او امکان ندارد یا با سختی بسیار زیاد همراه است و اگر طلبکار فوت کرده است به وارثین او هم دسترسی ندارد. در این صورت وظیفه انسان این است که مقدار بدهی را رد مظالم بدهد .(سایت ایت الله مکارم، تعریف رد مظالم)
2- برخی از موارد رد مظالم مثل کسی که در دوران کودکی به اموال کسی خسارت وارد کرده است یا به بدن کسی ضربه ای واردکرده است که سبب دیه شده است و نپرداخته یا اینکه از مال کسی برداشته یا اموال کسی در ماشین یا منزل یا مغازه جا می ماند و مانند اینها که دسترسی به مالک و طلبکار وجود ندارد و از پیدا شدن صاحبش هم ناامید باشد. 3- هنگامی که رد مظالم بر انسان واجب شد می توان مقدار رد مظالم را به دفتر مرجع تقلید پرداخت کرد یا به نظر اکثر مراجع (بنابر فتوا یا احتیاط)با اجازه مرجع تقلید یا نماینده او به مصرف فقیر شیعه برساند.( استفتاءات (امام خمینى)، ج3، ص: 576)
منبع : احکام کاربردی ایتا
بعضی از مردم فکر می‌کنن برای اینکه به حاجتشون برسن، خوبه نذرشون رو جلوجلو انجام بدن. یه‌جورایی انگار می‌خوان خدا رو توی رودروایسی قرار بدن که حتماً برآورده کنه.
درحالیکه ... اگه حاجتشون برآورده بشه، دوباره باید نذر رو انجام بدن و اون قبلی کافی نیست.
توضیح‌المسائل مراجع، م2651؛ استفتا از دفتر آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای.
منبع : احکام به زبان خیلی ساده
قضاى نماز پدر رو فقط باید پسر بزرگ بخونه یا دیگران هم می‌تونن انجام بدن؟
همه مراجع: دیگران هم می‌تونن انجام بدن. هرکسی می‌تونه قضای نمازهای کسی رو که فوت شده، به‌جا بیاره؛ چه پسر بزرگ، چه بقیه بچه‌ها و یا حتی غریبه‌ها.
چند تا نکته بامزه:
1/ قضای نمازها بر پسر بزرگ واجبه؛ ولی اگه دیگران انجام بدن یا خود پسر کسی رو برای این کار اجیر کنه، این وظیفه از گردنش برداشته می‌شه.
2/ منظور از پسر بزرگ‌تر پسریه که بعد از فوت پدر، پسر بزرگ خانواده بوده. اگه پسری قبل از فوت پدر به رحمت خدا رفته باشه، اون حساب نیست.
3/ اگه پدر وصیت کرده باشه که با اموال خودش براى قضاى نمازهاش کسی رو اجیر کنن، واجبه این کار انجام بشه و بعد از انجام نمازها توسط اون شخص، قضاى نمازها از گردن پسر بزرگ برداشته مى‌شه.
4/ هرکسی فقط حق داره یک‌سوم اموالش رو وصیت کنه که خرج کار خاصی مثل نماز یا چیز دیگه‌ای بشه. اگه این مقدار پول برای قضای نمازهاش کافی نبود، بقیه‌ش گردن پسر بزرگ‌تر می‌مونه.
توضیح‌المسائل مراجع، م1394 و 1390؛ نورى، توضیح‌المسائل، م1393 و 1390؛ وحید، توضیح‌المسائل، م1402 و 1398؛ دفتر: خامنه‌اى؛ پرسمان احکام.
منبع : احکام به زبان خیلی ساده
