به مناسبت ۸ اسفند، روز امور تربیتی و تربیت اسلامی

عوامل تربیت بد کودکان  

1/کوتاه آمدن؛ بعد از رفتار غلط کودک  

مثال ۱: با بچه بازی نمی‌کنیم؛ وقتی شلوغ کرد، بازی می‌کنیم؛ حال بچه چه یاد می‌گیرد؟ “هر گاه به حرفت نکردند؛ شلوغ کن”  

مثال ۲: وسیله‌ای می‌خواهد و ما قبول نمی‌کنیم؛ گریه می‌کند، قبول می‌کنیم؛ حال بچه چه یاد می‌گیرد؟ “هر گاه به حرفت نکردند؛ گریه کن”  

در یک کلمه کودک یاد می‌گیرد که: “اگر می‌خواهی به چیزی برسی، باید از راه زور وارد شوی”  

2/اظهار رفتار غلط توسط والدین؛ بعد از رفتار غلط کودک  

مثلا: به فرزندمان گفته‌ایم، رختخوابت را جمع کن و او جمع نکرد؛ ما سرش فریاد می.زنیم و او جمع می‌کند؛ حال بچه چه یاد می‌گیرد؟ “فقط زمانی به حرف کن که سرت فریاد زدند”

3/فقط بدی را دیدن  

بعضی از تربیت‌ها، تربیت مگسی است؛ زیرا مگس از همه جای سالم ،فقط روی زخم می‌نشیند. 

برخی از والدین هم فقط بدی فرزند را می‌بینند. 

مثلا: فرزندمان همیشه لباسش را نجس می‌کند و ما او را دعوا می‌کنیم. اما این بار دستشویی‌اش را گفت. آیا ما او را تشویق کردیم؟ 

و یا همیشه با برادرش دعوا می‌کند، اما این دفعه، دارند با هم بازی می‌کنند. آیا این بار ما او را تشویق می‌کنیم؟

رفتار بد اطرافیان 

کودک از گفتار بسیار کم می‌آموزد و از رفتار بسیار زیاد. 

ما آینه رفتار کودک هستیم؛ نمی‌شود به فرزندمان بگوییم دروغ نگو، فحش نده، نمازت را اول وقت بخوان و …؛ و خود عمل نکنیم. 

5/گفتار بد اطرافیان 

اگر فرزندمان کار خطایی انجام داد؛ به او نگوییم “تو را دوست ندارم”. این جمله شخصیت او و تمام تکیه گاه او را ویران می‌کند. بگوییم “از این رفتارت خوشم نیامد” و یا ” این کارت را دوست نداشتم”. 

و یا جملات اشتباهی نظیر: نفهم، کند ذهن، آیکیو، کودن، نمیشه به تو اعتماد کرد، نمی‌تونی درست راه بری و… که همه شخصیت کودک را نشانه گرفته است. 

در یک جمله ”رفتارش را زیر سوال ببرید؛ نه شخصیتش را”. 

6/دستور دادن‌های غلط 

زیاد: از آنجایی که کودک تمایلی به شنیدن دستور ندارد؛ احتمالا سرپیچی خواهد کرد. 

کمتر از حد: که این هم بد است و فرزند را بی ادب، مغرور و خودخواه؛ طلبکار و… بار می‌آورد. 

سخت: اول ببینیم آیا کودک توان انجام این کار را دارد بعد دستور دهیم. 

پشت سر هم 

بی‌موقع: مثلا کودک در حال دیدن کارتون مورد علاقه و یا بازی مورد علاقه‌اش است؛ صدا می‌زنیم: درست را بخوان. 

مبهم: کودکمان در حال انجام دادن چند فعل خطا با هم است؛ ما می‌گوییم: بسه دیگه، و کودک نمی‌فهمد چی بس است. 

7/تهدید و تنبیه‌های غلط 

آنهایی که هیچ وقت عملی نمی‌شود؛ مثلا به بابات می‌گم و نمی‌گوییم.

در عصبانیت می‌گذاریم رفتار بچه به اوج برسد؛ مثلا می‌دانیم بچه‌ها تا ۲ دقیقه‌ی دیگر دعوایشان می‌شود؛ خوب زودتر موضوع را عوض کنیم. 

بی‌ثبات؛ یک موقع برای یک خطایی تنبیه می‌کنیم و یکبار برای همان خطا هیچ نمی‌گوییم. 

منبع : منبرک

نیت روزه ماه رمضان رو کی باید انجام بدیم؟

   همه مراجع: بله، براى روزهٔ ماه رمضان حتما باید قبلش نیت کنیم، زمان انجامش هم از شب قبله تا اذان صبح، البته می‌تونیم شب اول، کل ماه رو هم یک‌جا نیت کنیم.

  نکته: کسی که از روی فراموشی یا جهل نیت روزه ماه رمضان رو نکرده تا اذان ظهر هر وقت یادش اومد همچنان می تونه نیت کنه. (رهبری، وحید و زنجانی: به احتیاط واجب قضای روزه این روز رو هم بعدا به جا بیاره.) 

نکته: نیت و تصمیم فرقی ندارن. اصلاً نیت یعنی تصمیم‌گرفتن؛ همین که تصمیم داریم فردا رو روزه بگیریم، می‌شه نیت‌کردن. 

وحید، توضیح‌المسائل، م۱۵۶۰، ۱۵۶۱، ۱۵۷۲ و ۱۵۷۳؛ توضیح‌المسائل مراجع، م۱۵۵۲، ۱۵۵۳، ۱۵۵۵ و ۱۵۶۵؛ رساله جامع، ج۱، احکام نیت؛ رهبری، رساله نماز و روزه، م 810. 

منبع: احکام به زبان خیلی ساده

به چه کسانی روزه واجب نیست؟

  همه مراجع: روزه‌گرفتن به افراد زیر واجب نیست: 

1/پیرمرد و پیرزنى که گرفتن روزه براشون سختی زیادی داره که معمولاً قابل‌تحمل نیست. 

2/زن باردار یا شیردهی که گرفتن روزه براى بچه‌ش یا خودش ضرر داره. 

3/مریضی که گرفتن روزه براش ضرر داره. 

4/کسى که مریضی «عطش و تشنگی زیاد» داره و نمى‌تونه تشنگى رو تحمل کنه. 

5/کسى که به بلوغ شرعی نرسیده. 

6/زنى که خون حیض و نفاس می‌بینه. 

7/مسافری که در وطن نیست و قصد موندن کمتر از ده روز رو داره. 

8/دخترى که به‌خاطر ضعیف‌بودن، گرفتن روزه براش سختی زیاد و ضرر داره. 

9/کسى که بى‌هوشه یا توی کماست. 

10/دیوانه‌‌ها. 

البته هر کدوم از اینا، احکام و شرایطی دارن، بعضی قضا یا کفاره دارن که بعداً می‌گیم. 

توضیح‌المسائل مراجع، م۱۷۲۹ و ۱۷۲۵؛ العروة‌الوثقى، ج۲، کتاب‌الصوم، فصل فى‌ طرق ثبوت‌الهلال. 

منبع : احکام به زبان خیلی ساده

چه روزه‌هایی حرام هستن؟

  1/روزه یوم‌الشک: روزى که نمى‌دونیم آخر ماه شعبانه یا اول رمضان. البته روزه به نیت ماه رمضان اشکال داره، وگرنه به نیت مستحبی یا قضا اشکال نداره؛ 

2/روزه عید فطر؛ 

3/روزه عید قربان؛ 

4/روزه ایام تشریق: یازدهم تا سیزدهم ذی‌الحجه براى کسانى که در حج و منطقه منا هستن؛ 

5/روزه سکوت: یعنی انسان تصمیم بگیره که به نیت روزه، در همه یا قسمتی از روز سکوت کنه؛ 

6/روزه وصال: یعنی نیت کنه که به جز صبح تا شب، شب تا سحر هم روزه بگیره؛ یا نیت کنه که دو روز پشت‌‌سرهم، بدون افطار روزه بگیره؛ 

7/روزه مستحبى زن بدون رضایت همسر. بعضی از مراجع: فقط جایى که با حق همسرش (رابطه جنسی) منافات داشته باشه؛ 

8/روزه مستحبى فرزند، البته جایى که باعث آزار و اذیت پدر و مادر بشه؛ 

9/روزه کسی که روزه براش ضرر داره؛ 

10/روزه مسافر، به‌جز مواردى که استثنا شده. 

نکته: اینهایی که گفتیم، فقط فهرست بود. روزه‌های حرام دیگه‌ای هم هست که در کتاب‌های مفصّل گفته شده و ما فقط معروف‌هاش رو گفتیم. هر کدوم از موارد بالا هم کلی جزئیات داره که به مرور می‌گیم. 

منبع: رساله همه مراجع، بخش روزه. 

منبع: احکام به زبان خیلی ساده

به مناسبت نزدیک شدن به انتهای ماه شعبان

  دعای آخر شعبان 

اباصلت هروى روایت کرده است که: 

در جمعه آخر ماه شعبان به خدمت حضرت امام رضا علیه السلام رفتم. 

حضرت فرمود: اى اباصلت، اکثر ماه شعبان رفت و این جمعه آخر آن است پس؛ 

تدارک و تلافى کن در آنچه از این ماه مانده است، 

تقصیرهایى را که در ایام گذشته این ماه کرده‏اى، 

و بر تو باد که رو آورى بر آنچه نافع است براى تو و دعا و استغفار بسیار بکن و تلاوت قرآن مجید بسیار بکن، 

و توبه کن به سوى خدا از گناهان خود تا آنکه چون ماه مبارک درآید خالص گردانیده باشى خود را از براى خدا، 

و مگذار در گردن خود امانت و حق کسى را مگر آنکه ادا کنى، 

و مگذار در دل خود کینه کسى را مگر آنکه بیرون کنى، 

و مگذار گناهى را که مى‏کرده‏اى مگر آنکه ترک کنى، 

و از خدا بترس و توکل کن بر خدا در پنهان و آشکار امور خود و هر که بر خدا توکل کند خدا بس است او را، 

 و بسیار بخوان در بقیه این ماه این دعا را: «اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنَا فِیمَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِیمَا بَقِیَ مِنْهُ»؛ 

خدایا اگر در آن قسمت از ماه شعبان که گذشته، ما را نیامرزیده‌اى، در آن قسمت که از این ماه مانده، ما را بیامرز. 

آنگاه امام فرمودند: خداوند به احترام و عظمت ماه مبارک رمضان بنده‌های بسیاری را در ماه شعبان از آتش جهنم آزاد خواهد کرد. 

منبع: مفاتیح الجنان، اعمال آخر شعبان. 

این چند روز باقیمانده از ماه شعبان، را قدر بدانیم. 

  منبع : منبرک

به مناسبت دهه آخر شعبان، دهه تکریم و غبارروبی مساجد 1403

  نظافت مسجد  امام رضا علیه السلام فرمود: 

إنَّ الْجَنَّهَ وَ الْحُورَ لَتَشْتاقُ إلی مَنْ یَکْسَحُ الْمَسْجِدَ، اَوْ یَأخُذُ مِنْهُ الْقَذی؛ 

بهشت و حوریان بهشتی مشتاق کسی هستند که مسجد را تمیز نماید، و یا آلودگی‌های آن را بگیرد. 

منبع: مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ‏۳، ص: ۳۸۵

داستانک:  

در صدر اسلام، مسجد مدینه هرچند از امکانات و پیرایه‌ها تهی بوده و به طور کاملا ساده بنا گردیده بود، اما با این همه تاریخ از وجود زن مسلمان سیاه پوستی بنام «محجنه» (ام محجن) خبر می‌دهد، که مسئولیت نظافت مسجد پیامبر را عهده‌دار بوده است. 

زمانی که رسول اکرم صلی الله علیه و آله می‌بیند از محجنه خبری نیست از حال او جویا می‌شود، اصحاب خبر مرگ او را می‌دهند. حضرت با لحن اعتراض آمیزی می‌فرمایند: چرا به من اطلاع نداده‌اید؟ 

بلافاصله در سر مزار وی حضور یافته و برایش نماز می‌خوانند و می‌فرمایند که اینک او را در بهشت می‌بینم.  

منبع: ابن أثیر، ج ۶، ص ٢۶٣ و إبن حجر عسقلانی، ج ٨، ص ٣١۴

منبع : منبرک

چرا در اسلام ارزش عمل به نیت آن است و قبولی عمل به قصد قربت و اخلاص وابسته است ؟

در کارهاى دنیوى نیز ارزش کارها، به نیّت آنها بستگى دارد. به این مثال‌ها توجّه کنید: جرّاح و چاقوکش هر دو شکم پاره مى‌کنند، امّا کار جراح، خدمت است و کار چاقوکش جنایت. همین جرّاح مى‌تواند براى پول کار کند و مى‌تواند براى نجات یک انسان کار کند، هر کدام از این هدف‌ها نیز ارزش مخصوص به خود دارد. مثالى دیگر: یک لیوان آب را به سه نفر عرضه مى‌کنیم؛ یکى نمى‌خورد، چون میل ندارد، دیگرى نمى‌خورد چون قهر کرده است، سومى نمى‌خورد و مى‌گوید: نفر چهارم از من تشنه‌تر است، آب را به او بدهید! این سه نفر، در ننوشیدن آب یکسانند ولى به خاطر آن که هدف‌هاى آنها متفاوت است، ارزش کارشان نیز تفاوت دارد. در اسکناس‌ها نخى است که نشانه اصالت اسکناس و وسیله جدایى اسکناس اصلى از قلابى است، در عبادات نیز باید ریسمانى محکم میان بنده و خدا باشد که همان قصد قربت و اخلاص است. اگر آن نخ نباشد یا پاره شود، رابطه انسان با خدا قطع و عمل مقبول نیست.

منبع : درس هایی از قرآن

به مناسبت ۲۹ بهمن، روز اقتصاد مقاومتی و کارآفرینی

  مسلمان ژاپنی و کالای ایرانی  

سالیانی است که رهبر انقلاب، هر سال را با عناوین اقتصادی نامگذاری می‌کنند. بخشی از این نامگذاری‌ها برای تذکر به مسئولین است و بخشی برای تذکر به ما مردم. 

کدام بخش از اقتصاد مقاومتی به ما مربوط می‌شود؟ رهبر انقلاب پاسخ این سؤال را به ما داده‌اند:  

«استفاده از کالای داخلی»  

ما باید تا آنجایی که می‌توانیم از کالای داخلی استفاده کنیم. کسی مجبور نیست کالای بی کیفیت و خراب استفاده کند، اما وقتی یک کالای خارجی، معادل داخلی خوبی دارد، چرا ما باید به خاطر چشم و هم چشمی کالای خارجی را بخریم؟ 

در برخی صنایع که کیفیت تولیدات داخلی بهتر از موارد خارجی است. به عنوان مثال در تولید چینی، محصولات کشور ما بهتر از کشور فرانسه است. و یا در صنعت چوب و… . 

همچنین در برخی اجناس کوچک همانند مسواک؛ اگر مردم ما فقط از مسواک ایرانی استفاده کنند، ۵ هزار شغل برای جوانان ایجاد خواهد شد. 

اگر مردم خودکار ایرانی بخرند، ۴ هزار فرصت شغلی به وجود می‌آید. پنج هزار شغل یعنی ۵ هزار خانواده! 

برخی در جواب می‌گویند که آن مشابه خارجی، کمی بهتر است! 

این، مشابه حرف شخصی است که در بازی فوتبال ایران در مقابل برزیل، برزیل را تشویق می‌کرد! پرسیدند چرا تیم حریف را تشویق می‌کنی؟ گفت زیرا فوتبال او بهتر است! 

ما می‌دانیم در برخی موارد وضعیت تولیدی ما از کشوری مثل ژاپن پایین‌تر است، اما کالای داخلی مصرف می‌کنیم تا به مرور وضعیت اجناس تولیدی ما نیز بهتر شود. 

مگر ژاپنی‌ها چطور به اینجا رسیدند؟ بعد از جنگ جهانی دوم، ژاپنی‌ها اجناس بنجل، به معنای واقعی کلمه، استفاده می‌کردند.

داستانک:  

از خانمی ژاپنی که شیعه شده بود و برای طلبگی به حوزۀ علمیۀ قم آمده بود، پرسیدند: «کشور شما بهترین وسایل را تولید می‌کند. کالاهای خانۀ شما همه ژاپنی است؟» 

ایشان گفت: «نه، ما همۀ کالاهایمان ایرانی است؛ چون رهبر ایران گفته‌اند که استفاده از کالای ایرانی را برای خود فریضه بدانید». 

ما استفاده از کالای ایرانی را فریضه بدانیم، آن وقت ان شاءالله وضعیت اشتغال بهبود پیدا می‌کند.

منبع : منبرک

اینکه خداوند فقط کار افراد با تقوا را می پذیرد ، سبب دل سردی و یاس افراد عادی یا گناه کار نمی شود ؟

اولاً اینکه قرآن مى‌فرماید: «إنّما یَتقبّل اللّه من المتّقین»(سوره مائده، آیه 27)، تقوا درجاتى دارد. به همین دلیل، کلمه (أتقى‌) یعنى با تقواتر، در قرآن آمده است: «انّ أکرمکم عند اللّه أتقاکم»( سوره حجرات، آیه 13.) و اکثر افراد عادّى و خلافکار هم مرحله‌اى از تقوى را دارا مى‌باشند و گرنه هیچ کار خیرى انجام نمى‌دادند و از هیچ گناهى دست برنمى‌داشتند. ثانیاً اگر گفتند دولت فقط فارغ التحصیلان دانشگاه را مى‌پذیرد، مراد آن است که شرط استخدام رسمى، فارغ التحصیل دانشگاه بودن است، نه اینکه دیگران حقّ هیچ گونه کارى ندارند و یا اگر کارى انجام دهند، پاداششان ضایع مى‌شود. ثالثاً پذیرش عمل نیز درجاتى دارد: قبول عادّى، قبول شایسته، «بقبول حسن»( سوره آل‌عمران، آیه 37) و قبول برتر که در دعا مى‌خوانیم: «و تقبّل باحسن قبولک»(دعاى وداع ماه رمضان.) بنابراین، هرکس به مقدار تقوایى که دارد کارش قبول مى‌شود. به همین دلیل پاداش‌هاى قرآن نسبت به افراد و کارها و شرایط، متفاوت است؛ بعضى کارها پاداش دو برابر دارد: «ضِعفَین»(سوره بقره، آیه 265) بعضى کارها پاداش چند برابر دارد: «أضعافاً»(سوره بقره، آیه 245) بعضى کارها پاداش ده برابر دارد: «فله عَشرُ أمثالها»(سوره انعام، آیه 160) بعضى کارها پاداش هفتصد برابر دارد: «کمَثل حبَّه أنبَتَت سَبع سَنابِل فى کلّ سُنبلَهٍ مِأهُ حَبّه»(سوره بقره، آیه 261) بعضى کارها پاداشى دارد که هیچ کس، جز خدا آن را نمى‌داند: «فلا تعلم نفس ما اخفى لهم»(سوره سجده، آیه 17)

منبع : درس هایی از قرآن

 

چهار خصلتی که کامل کننده ایمان و پاک کننده گناهان

  عن ابی جعفرٍ محمدٍ بنِ علیِّ الباقر«علیهماالسلام» قال: کانَ ابی علیُّ بنُ الحسین«علیهماالسلام» یقول. معلوم می‌شود حضرت مکرّر این را بیان می‌کردند.  

أربعٌ مَن کُنَّ فیه کَمُلَ ایمانُه، چهار خصلت و خصوصیت است که اگر در کسی جمع بشود، ایمانِ او کامل است. و مُحِصَّت عنه ذُنوبُه، و انسان را از گناهان و آلودگی‌هایی که مبتلای به آنهاست، پاک می‌کند. و لَقَی ربَّه و هو عنه راضٍ، و هنگامی که خدا را ملاقات کرد، خدا از او راضی است. آلودگی‌ها و کثافاتی که بر اثر خطاها به ما چسبیده، اینها شستشو بشود، از بین برود، خدا هم راضی باشد، ایمان انسان هم کامل باشد. بهتر از این، واقعاً چیزی نیست. آن چهار صفت عبارتند از:

  1- مَن وَفَی لله بِما جَعَل علی نفسِه للناس. به تعهداتی که مقابل مردم بر عهده گرفته است، برای خاطر خدا عمل کند. ما روحانیان یک تعهدی به عهده گرفته‌ایم، معنای عمامه این است که ما آماده‌ایم مردم را ارشاد و به راه راست هدایت کنیم، حقایق را بگوییم. به این تعهد وفا کنیم! اگر غیر از این تعهد، تعهدهای دیگری هم داشتیم، مثل تعهد استقرار عدالت، تعهد کمک به مظلومین، تعهد پاسخگویی، تعهدهای فراوانی که مسئولین در بخشهای مختلف قضائی و اجرائی و حکومتی دارند، به این تعهدها عمل کنیم! اگر می‌خواهید مؤمنِ کامل باشید و آن خصوصیاتی که گفته شد عاید شما بشود، اوّلش این است.

  2- و صَدَق لسانُه مع الناس، به مردم، راست بگوید، دروغ نگوید! ممکن است یک حرفهایی باشد که انسان نخواهد با مردم در میان بگذارد، اشکالی ندارد. بعضی از حرفها نباید گفته بشود، اما آنچه می‌گوید، مطابق با واقع باشد، دروغ نگوید! من و شما اگر مسئولیتی داریم، شغلی داریم، دولتی یا غیردولتی، با مردم که حرف می‌زنیم، راست بگوییم، خلافِ واقع به مردم نگوییم.

  3- و استَحیَی مِن کلِّ قبیحٍ عند الله و عند الناس از کارهای زشت حیا کند، هم در مقابل خدا حیا کند، هم در مقابل مردم. بعضی نه در مقابل خدای متعال حیا نمی‌کنند و نه در مقابل مردم! کار زشت را انجام می‌دهند در حالی که می‌دانند خدای متعال شاهد و ناظر است. از آنطرف هم اهمیتی نمی‌دهند مردم بدشان بیاید یا خوششان. بعضیها از مردم خجالت می‌کشند، اما از خدا خجالت نمی‌کشند! این هم مذموم است. آنچه این روایت به ما می‌گوید، این است که هم از خدا خجالت بکشیم، هم از مردم، کار زشت را انجام ندهیم.

  4- و حَسُنَ خُلقُه مع اهلِه، با خانواده‌اش خوش‌اخلاق باشد. بعضی از مردم آدمهای خیلی خوبی‌اند امّا رفتارشان با زن و بچه‌شان بسیار بد است! رفتار با خانواده، بخصوص با همسر، خیلی مهم است.

امالی شیخ طوسی، صفحۀ 73