بهره مندی از سایه عرش الهی

عنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ و اَربَعٌ مَن کُنَّ فیهِ مِنَ المُؤمِنینَ اَسکَنَهُ اللهُ فی اَعلىٰ عِلّیّینَ فی غُرَفٍ فی مَحَلِّ الشُّرَفِ کُلُّ الشَّرَفِ

مَن آوَى الیَتیمَ وَ نَظَرَ لَهُ فَکانَ لَهُ اَباً

وَ مَن رَحِمَ الضَّعیفَ وَ اَعانَهُ وَ کَفاهُ

وَ مَن اَنفَقَ عَلى والِدَیهِ وَ رَفَقَ بِهِما وَ بَرَّهُما وَ لَم یَحزُنهُما

وَ لَم یَخرِق لِمَملوکِهِ وَ اَعانَهُ عَلى ما یُکَلِّفُهُ وَ لَم یَستَسعِهِ فیما لا یُطیق.(

1/  من آوَى الیَتیمَ وَ نَظَرَ لَهُ فَکانَ لَهُ اَبا این اولی است؛ ببینید چطور ناگهان [حدیث] از عبادات، ذکر، دعا و مانند اینها منصرف می شود به یک مسأله اجتماعی و انسانی. می گوید: شما ضعیفی را پناه بدهید (آوی یعنی پناه دادن) و مثل پدر با او رفتار کنید.

2/ ومن رَحِمَ الضَّعیفَ وَ اَعانَهُ وَ کَفاهُ ‌خصوصیت دیگر را اینگونه بیان کرده است: کسی که فرد ضعیفی را مورد ترحم قرار بدهد و به او کمک کند و او را کفایت کند. بیشتر ابتلائات جوامع بشری از اول خلقت دنیا تا به امروز عبارت است از پایمال شدن حقوق ضعفا. آن کسی که قوی است، آن کسی که دارای قدرت روحی یا قدرت مالی یا قدرت مقامی است، از معرکه های اجتماعی که به طور طبیعی وجود دارد، خود را نجات می دهد؛ اما ضعیف زیر پا له می شود. چنانچه کسی تصمیم بگیرد و این را تکلیف خود قرار بدهد که به ضعفا مهربانی، کمک و ترحم کند،یکی از این 4 خصلتی که انسان را در اعلی علیین قرار می دهد، دارد.

3/ و مَن اَنفَقَ عَلى والِدَیهِ وَ رَفَقَ بِهِما وَ بَرَّهُما وَ لَم یَحزُنهُما سومین خصلت این است که شخص پدر و مادرش را محزون و اندوهگین نکند؛ چراکه رفتار با پدر و مادر خیلی مهم است. بنابراین باید حضور پدر و مادر را غنیمت شمرد و ثواب الهی را که در خدمت به آنها، وعده داده شده، دریافت کرد. به عنوان مثال اگر فرزندی که از نظر مالی در سطح مطلوبی قرار دارد، پدر و مادرش را تامین مالی کند، با آنها رفتاری توأم با مهربانی و رِفق و ملایمت داشته باشد و به آنها نیکی کرده و اندوهگینشان نکند، در اعلی علیین قرار می گیرد.

4/ و لَم یَخرِق لِمَملوکِهِ وَ اَعانَهُ عَلى ما یُکَلِّفُهُ وَ لَم یَستَسعِهِ فیما لا یُطیق خصوصیت چهارم به سختگیری نکردن نسبت به مملوک و بَرده اشاره دارد؛ البته چون در زمان گذشته برده بود، از این کلمه استفاده شده؛ اما به طور کلی به معنی خدمتکار، زیردست یا آن کسی است که با دستور شما کار می کند. بنابراین اگر کسی نسبت به انجام تکلیف کارمند یا زیردست خود سختگیری نکند، در اعلی علیین و جایگاه رفیع بهشتی ساکن می شود.

امالی طوسی، مجلس هفتم، ص ۱۹۰؛