چگونه برای خودم و فرد دیگری که مثلا غیبتش را کرده ام، استغفار بگویم؟
پاسخ:
الف: استغفار برای خودتان را می توانید با جملات استغفر الله ربی و اتوب الیه، الهی العفو، داشته باشید.
ب: اگر حق الناسی مانند غیبت به گردن دارید و در صدد جبران آن هستید باید از آن فرد حلالیت بطلبید.
اگر حلالیت طلبیدن، موجب ایجاد اختلاف و کینه و نزاع می شود، لازم نیست حلالیت طلبید، بلکه باید توبه و استغفار کرد و برای آن فرد نیز استغفار و طلب بخشش کرد:
«سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا کَفَّارَةُ الِاغْتِیَابِ قَالَ تَسْتَغْفِرُ لِمَنِ اغْتَبْتَهُ کَمَا ذَکَرْتَهُ. (۱)
از پیامبر سوال شد که کفاره و راه جبران غیبت کردن چیست؟ فرمودند: این است که هر وقت یاد آن فردی که غیبتش را کردی، افتادی، برایش استغفار کنی». و با انجام کارهای خیر مانند صلوات فرستادن، قرآن خواندن و هدیه ثواب آن کارها به آن فرد کم کم اثرات بد آن را از بین برد.
پس هر جا حلالیت طلبیدن باعث مفسده بیشتر می شود، لازم نیست حلالیت بطلبید، توبه و استغفار کافی است.
-------------------------------
(۱) شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، انتشارات جامعه مدرسین قم، 1413 ه.ق، ج 3، ص 377.
